ارائه‌ی گفتار

همان‌گونه که در جدول «مقیاس‌های ارائه‌ی گفتار» می‌توان دید، ارائه‌ی گفتار دیگران، بسته به پیوند میان گفتمان مؤخر و مقدم، می‌تواند شکل‌های مختلفی داشته باشد. NV شامل ارائه‌ی کمینه‌ی گفتار یا فعالیت کلامی و شیوه و سبکی است که گوینده نقل می‌کند، البته بدون ذکر شکل یا محتوای حقیقی عبارت بیان شده. NV با NRSA تا حدی متفاوت است. در NRSA راوی اطلاعاتی درباره‌ی بارِ منظوری پاره گفتار گزارش شده ارائه می‌دهد (سیمنو و شورت، 2004: 44). نظر پیج (1973) درباره‌ی «گفتار کنایی» و «بازنمود گفتار راوی» از شورت (1996)، مفاهیمی مشابه هستند. یک نمونه «برای ارتباطات داوطلبانه‌ی او» از رمان «اِما» اثر آستن است، که خواننده در می‌یابد گفتاری رخ داده است. به لحاظ تأثیر می‌توان گفت که [این ویژگی] زاویه‌ی دیدِ شخصیتی خاص را نشان می‌دهد و اینکه در حکم عبارتی مقدماتی برای گفتار عمل می‌کند، که برای آنچه از پیِ آن می‌آید، کارکردی علامت‌دهنده دارد. همچنین می‌توان آن را به منزله‌ی ارجاع به کار برد که در واقع گفتار گروهی از مردم را خلاصه می‌کند.
NRSA اغلب شامل بندی است که یک گروه اسمی یا حرف اضافه‌ای که موضوع اصلی را در بردارد و به دنبال فعل گزارشی گفتار می‌آید. به این ترتیب، ارزش عمل گفتار به دست داده می‌شود؛ اما نه محتوای دقیق آن. این کار اغلب برای خلاصه کردن یا دادن اطلاعات زمینه استفاده می‌شود. مثال: «بعد گفت از تصور من در مقام یک نجیب‌زاده خیلی شگفت‌زده شده است» (دیکنز، 1999: 109) است که به دنبال فعل کنش گفتار یعنی «گفت» گروه اسمی «تصور من...» پس از حرف اضافه‌ی «از» می‌آید.
عبارتی که از «آرزوهای بزرگ» اثر چارلز دیکنز خواهد آمد نمونه‌ای از نقل قول غیرمستقیم (IS) است: «یک بار دیگر من با این مشکل دست به گریبان شدم که هیچ اعتراضی نداشتم». بند گزارشی «یک بار دیگر، من با این مشکل دست به گریبان شدم» است و بند گزارش شده «که هیچ اعتراضی نداشتم». همان‌گونه که آمد، قسمت‌های غیرمستقیم ارائه‌ی گفتار اغلب با حروف ربطی مانند «که»، «اگر» یا «چه...چه» مشخص می‌شوند و بند گزارشی به طور قراردادی بر بند گزارش شده مقدم است. علاوه بر این ارتباط میان بند گزارشی و گزارش شده ناپایگی (یعنی وابستگی) است، در حالی که برای نقل قول مستقیم (DS) اغلب گفته می‌شود که بند گزارش شده و گزارشی رابطه‌ی هم‌پایگی (یعنی وابسته) دارند. بر اساس نظر لوباک (بنگرید: شورت، 2007 و تولان، 2001)، شکل‌های گفتمان غیرمستقیم سخنان یک شخصیت را «می‌گویند» در جایی که شکل‌های گفتمان مستقیم آن را «نشان می‌دهند». با این حال در مقایسه‌ی ارائه‌ی کنش گفتار راوی (NRSA) ، نقل قول غیر مستقیم (IS) نزدیک‌تر به شخصیت به نظر می‌رسد زیرا عمل گفتار، موضوع اصلی و محتوای گزاره‌ای را در بر دارد اما لزوماً شامل واژه‌های دقیق پاره گفتار او نمی‌شود. بنابراین به اصل وفادارتر است اما کنش گزارشی را نیز کانون توجه قرار می‌دهد.
نقل قول غیرمستقیم آزاد (FIS) مختصات زبانی را از نقل قول مستقیم (DS) و نقل قول غیر مستقیم (IS) دریافت می‌کند. دیگر اصطلاحات به کار رفته سبکِ غیرمستقیمِ آزاد و سخنِ غیر مستقیمِ آزاد هستند. در حالی که بند گزارشی نقل قول غیر مستقیم (IS) و علامت‌های گیومه از نقل قول مستقیم (DS) ، اغلب به کار نمی‌روند ممکن است گفتار غیر مستقیم آزاد (FIS) در بردارنده‌ی مختصات اشاری از نقل قول مستقیم (DS) و نقل قول غیر مستقیم (IS) باشد. بنابراین ادعاهای وفاداری در ارتباط با واژه‌ها و ساختارهای به کار رفته در گفتمان متقدم، همیشه واضح و صریح نیستند و همیشه نمی‌توان به آسانی نقل قول غیر مستقیم آزاد (FIS) و اندیشه‌ی غیر مستقیم آزاد (FIT) را تشخیص داد، زیرا اغلب هر دوی آنها در مختصات زبانی وجهیّت مشترک‌اند (تولان، 2001: 131). طبق نظر سمینو و شورت (2004: 13) ، نقل قول غیر مستقیم آزاد (FIS) اغلب اثرات کنایی ایجاد می‌کند زیرا در حالی که خواننده را از آنچه شخصیت می‌گوید دور نگاه می‌دارد، خواننده موضوع را در می‌یابد. در «اِما» اثر آستن، وودهاوس نگران یک مجلس رقص است. استنباطش از ناامیدی اما تا حدی با عقیده‌ی بدبینانه او که آنها به هر قیمتی باید در خانه بمانند، تضعیف می‌شود: «و برای مجلس رقص، شوکه کننده بود که امای عزیز ناامید شده است؛ امّا همه‌ی آنها در خانه امنیت بیشتری خواهند داشت» در اینجا بند گزارشی محذوف است و جهت‌گیری اشاری، بند گزارشی است (فعل زمان گذشته و ضمیرهای با ارجاع به پیش از خود).
نقل قول مستقیم (DS) و نقل قول مستقیم آزاد (FDS) راه‌های ارائه‌ی گفتار هستند که سخنان شخصیت را نشان می‌دهند. تأثیر این امر، تأثیر محاکات است. نقل قول مستقیم (DS)، هر دو بند گزارشی و گزارش شده را در خود دارد که با ویرگول‌های برعکس (در انگلیسی) مشخص می‌شوند. نقل قول مستقیم (DS) با خود ادعای اعتبار دیگری را می‌آورد؛ به این معنی که مو به مو ارزش عمل گفتار، ساختار دستوری و واژگان پاره گفتار را مانند محتوای گزاره‌ای آن گزارش می‌کند. به عنوان نمونه، آقای نایتلی گفت: «اِما می‌داند که من هیچ‌گاه تملق او را نمی‌گویم» در اینجا ویرگول‌های برعکس (در متن انگلیسی و در متن فارسی با گیومه) بند گزارش شده را از بند گزارشی متمایز کرده است. تأثیر نقل قول مستقیم (DS) زنده بودن تصاویر و اقتباس نمایشی است آن‌گونه که دقیقاً سخنان شخصیت ارائه می‌شوند (تولان، 2001: 120) . همچنین تولان متذکر می‌شود که «انتخاب گفتار مستقیم گزارشی برای پذیرش کندی نمایشی آهنگ و حرکت، تمرکز مضاعف بر ویژگی و جزئیات کنشی متقابل و فشاری افزون‌تر بر نویسنده است تا چنین متنی را به صورت آزادانه جذّاب نماید» (2001: 129). بر اساس نظر لیچ و شورت (1981/ 2007) و سمیو و شورت (2004)، هنجار ارائه گفتار در پیکره‌ی مورد نظر آنها از ادبیات داستانی روایی قرن بیستمی، نقل قول مستقیم است.
از سویی نقل قول مستقیم آزاد (FDS)، باید بند گزارش شده مستقیم را داشته باشد (اغلب در میان ویرگول‌های معکوس) اما مستلزم بند گزارشی نیست. این نوع نقل قول، معتبرتر است زیرا سخنان شخصیت یا اصل کلام او را بدون هیچ مانعی به وسیله‌ی راوی یا گزارشگر ارائه می‌دهد. همان‌گونه که بیشتر پژوهش‌ها درباره‌ی نقل قول مستقیم (DS) و نقل قول مستقیم آزاد (FDS) میان این دو تفاوت قائل شده‌اند، سمینو و شورت (2004: 49) ، تمایز را در تفسیر آنها از مقوله‌های ارائه‌ی گفتمان متنوع دانسته‌اند، گر چه آنها تفاوت میان نقل قول مستقیم (DS) و نقل قول مستقیم آزاد (FDS) را (و همچنین میان نوشتار مستقیم (DW) و نوشتار مستقیم آزاد (FDW)) گونه‌ای از یک مقوله می‌دانند. همچنین سمینو و شورت (2004) ملاحظه کردند که حرکت قسمتی از ارائه‌ی نقل قول مستقیم (DS) به سوی ارائه‌ی نقل قول مستقیم آزاد (FDS) معمول است و بنابراین پروسه‌ی تفسیر را بدتر می‌کند و خطر برداشت‌های دلبخواهی را به وجود می‌آورد. گر چه شورت (2007) پیشنهاد شمول نقل قول مستقیم آزاد را (FDS) در مقوله‌ی نقل قول مستقیم (DS) ارائه می‌دهد، بوسه (2010) پیشنهاد می‌کند تفسیر هر دو مقوله به طور جداگانه صورت گیرد و تمایز سنتی باقی بماند.
منبع مقاله :
نورگوا، نینا، (1394)، فرهنگ سبک‌شناسی، برگردان: احمد رضایی جمکرانی، مسعود فرهمندفر، تهران: انتشارات مروارید، چاپ اول